Większość z nas raczej bez głębszego zastanowienia przyjmuje do wiadomości, że posługuje się mową, że słyszy, że bierze czynny udział w komunikacji międzyosobowej. Przechodzimy nad tym do porządku dziennego: po prostu mówimy, słyszymy i tyle! Być może z tego też powodu jesteśmy świadkami czy też nawet uczestnikami pewnej dewaluacji rzeczywistości słowa. Potrafimy wzajemnie obdarowywać się słowotokami o większej czy mniejszej wartości. Zapominamy przy tym, że słowo nigdy nie jest obojętne, lecz zawsze w jakiś sposób tworzy rzeczywistość, a człowiek, który nas słucha, zostaje albo nim zbudowany, albo też w jakiś sposób umniejszony i dotknięty. 

Ewangelia dzisiejsza ukazuje nam scenę, w której Jezus przywraca głuchoniememu słuch oraz mowę. Od strony zewnętrznej, społecznej, Pan Jezus przywraca temu człowiekowi pełnoprawne miejsce we wspólnocie, odbudowuje jego poczucie wartości. To istotny element, który będzie i jest nadal obecny w całej działalności Kościoła: zawsze dla dobra człowieka, dla uwznioślenia go, dla odbudowania jego godności, aby w pełni mógł zajaśnieć potencjał złożony w nim przez Boga. 

Jest także wymiar duchowy, symboliczny, niemniej istotny. Na słowach i gestach Jezusa, które dostrzegamy w tej scenie, Kościół zbudował swoje obrzędy chrzcielne. Do dziś, gdy do chrztu przygotowują się osoby dorosłe, uczestniczą one w obrzędzie „Effetha”, który symbolicznie wyraża konieczność łaski do tego, aby człowiek był zdolny przyjmować słowo Boże i wyznawać wiarę dla osiągnięcia zbawienia. W obrzędzie tym celebrans dotyka kciukiem uszu oraz zamkniętych ust kandydata do chrztu i wypowiada słowa: „Effetha, to znaczy: Otwórz się, abyś na cześć i chwałę Boga wyznawał wiarę, którą ci głoszono”. Słowami, które taki kandydat wypowie, będzie przekazana wcześniej formuła wyznania wiary, „Credo”, będąca swego rodzaju skarbem, którego należy strzec. 

Obrzędy te pokazują i nam, ochrzczonym, w jaki sposób powinniśmy używać zdolności słuchania i mówienia. To przede wszystkim wsłuchiwanie się w Boże słowo, które staje się ciałem w naszej historii, gdy doświadczamy, że ono się spełnia, że Bóg jest wierny, że dotrzymuje obietnic. Naszą odpowiedzią na słuchanie jest właśnie głoszenie, wyznawanie wiary, budowanie innych słowem i świadectwem. 

Powinniśmy gromadzić w pamięci te momenty, w których Chrystus otwierał nasze uszy, aby właściwie słyszeć – to znaczy odczytywać rzeczywistość, która nas otacza, poprawnie interpretować naszą historię, oddzielać ziarno od plew – właśnie w świetle Jego słowa. Tak samo powinniśmy – jak mówi dzisiejsza Ewangelia – „prawidłowo mówić”, czyli być hojnymi w opowiadaniu Bożych dzieł, których dokonał w naszym życiu. 

A z drugiej strony, bądźmy również powściągliwi, aby nie nadużywać słowa, aby nie szastać nim na lewo i prawo, lecz pamiętać, że z każdego z nich będziemy rozliczeni. Pomocą we właściwym używaniu słowa są dla nas cnoty roztropności i umiarkowania, które właściwie pokierują posługiwaniem się darem mowy.

o. Sylwester Pactwa CSsR Redemptorysta Prowincji Warszawskiej, obecnie wychowawca i wykładowca teologii fundamentalnej i ekumenizmu w Wyższym Seminarium Duchownym Redemptorystów – Tuchów